बुद्ध नेपालमै जन्मिएका हुन् – भारतीय विद्वान

-कमल रायमाझी

१६ माघ, भैरहवा । गौतम बुद्ध भारतमा नभै नेपालमै जन्मिएको प्रस्टोक्ति एक भारतीय एक विदुषी प्राध्यापकले दिनुभएको छ ।

रुपन्देहीस्थित भैरहवा बहुमुखी क्यामपसद्वारा आयोजित कार्यक्रममा भारतीय प्राध्यापक डा अन्जु शर्मा उपाध्यायले भन्नुभयो, “सस्तो लोकपि्रयताका लागि कसैकसैले बुद्ध भारतमा जन्मिएको बताएको होलान् तर मेरो अनुभव, अनुसन्धान र खोजले कहिल्यै बुद्ध भारतमा जन्मिएको प्रमाण पाएको छैन” । उहाँले प्राज्ञिक तवरले पुराना गल्तीलाई सच्चाउन सम्बन्धित निकायलाई झक्झकाउने बताउनुभयो ।

केही समयअघि लुम्बिनीमा आयोजित नेपाल-भारत टुरिजम मार्ट नामक कार्यक्रममा भारतीय पक्षबाट वितरित एक पुस्तिका ‘दि पाथ’ मा बुद्धका बुबा शुद्धोदनको दरबार रहेको तिलौराकोट क्षेत्र भारतको उत्तर प्रदेशमा पर्दछ भनी उल्लेख गरिएको थियो । यस कार्यक्रममा संस्कृति मन्त्री पोस्टबहादुर बोगटी र नेपालका लागि भारतीय राजदूत जयन्तप्रसादलगायत नेपाल र भारतका पर्यटन व्यवसायीको उल्लेख्य सहभागिता थियो ।

उक्त कार्यक्रममा भारतीय पक्षले बाँडेको पुस्तिकाबारे जिज्ञासा राख्दा प्राध्यापक शर्माले भारतको सरकारी धारणा त्यस्तो नभएको बताउँदै सस्तो लोकपि्रयताका लागि कसैले त्यस्तो गर्न सक्छ भन्नुभयो । बुद्ध नेपालमै जन्मिएको बरु भ्रमणको क्रममा भारतको सारनाथमा गएको प्रशस्त ऐतिहासिक प्रमाण भएको उहाँको भनाइ थियो ।

भैरहवा क्याम्पस परिसरमा आयोजित सो कार्यक्रममा त्रिविका प्राध्यापकहरु डा घनश्याम न्यौपाने, डा कपिल लामिछाने, डा शङ्कर नेपाल, डा दामोदर खनाल, डा गितु गिरी, डा शम्भु कुमार गुप्ता, केशव श्रेष्ठ, लक्कीप्रसाद जोशी, नरेन्द्रराज पाण्डे, चन्द्रपसाद रेग्मी, केशव शर्मा बेलबासे, सुवास श्रीवास्तव, वसन्तकुमार जोशी, लक्ष्मण तिमिल्सिना, शङ्कर पन्थी, विमला पोखरेल, कविता रिजाल, अरुणा तिवारीलगायतको उपस्थिति थियो ।

कार्यक्रममा नेपालका प्राध्यापकहरुले भारतीय पक्षले राजनीतिक, साँस्कृतिक एवम् कूटनीतिक ढङ्गले बेलाबेलामा गर्दै आएको भ्रामक प्रचारबाजीप्रति भारतीय प्राज्ञिक जगत् मौन बसेकामा असन्तुष्टि जाहेर गरेका थिए ।

उनीहरुको असन्तुष्टिलाई सम्बोधन गर्दै प्रा शर्माले आफूले प्राज्ञिक तवरले नेपाल-भारतबीचको सम्बन्ध खल्बल्याउने गरी भइआएको दुष्प्रयासको विरुद्ध खरो रुपमा उत्रने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।

सन् १९७५ देखि बनारस विश्वविद्यालयमा राजनीतिकशास्त्र प्राध्यापन गर्दै आउनुभएका प्रा शर्मा उपाध्याय दुई वर्षका लागि त्रिवि केन्द्रीय क्याम्पस कीर्तिपुरमा प्राध्यापनका लागि आउनुभएको छ ।

उहाँ नेपाल-भारत सम्बन्धमा गहन अध्ययन र अनुसन्धान गर्ने विज्ञ मानिनुहुन्छ । रासस